باتری خودرو را بهتر بشناسیم

هربار که بخواهیم خودرو را روشن کنیم، خودرو برای کار در‌ بخش‌های مختلف نیاز به نیرویی اولیه دارد تا بتواند روشن شده و شروع به کار کند. از زمانی که خودروهای اولیه با احتراق داخلی و بصورت بنزین­سوز تولید می­شدند تا خودروهای مدرن­تر که از انرژی اولیه الکتریکی تامین می­شوند، این نیروی اولیه اهمیت داشته و نیروی بیشتر بخش‌های مختلف و قسمت‌های الکتریکی خودرو را که نیاز به نیروی برق دارند را تامین می‌کند. در واقع باتری خودرو وسیله یا دستگاهی است که وظیفه دارد انرژی شیمایی خودرو را به انرژی الکتریکی تبدیل کند. کار  و هدف اولیه باتری در خودرو اینگونه است که استارت زدن و روشن شدن خودرو، تثبیت و تهیه انرژی و نیروی کافی برای جرقه زدن را به عهده دارد. همچنین مواقعی که موتور به خوبی عمل نمی­کند، توان الکتریکی خودرو با کمک باتری تامین می­شود.

افزایش طول عمر باتری

عمر باتری خودرو به عوامل مختلفی بستگی دارد که از مهمترین دلایل آن ریختن مواد و محتویات فعال صفحات است که بر اثر انبساط و انقباض این صفحه­ها در زمان فرآیند شارژ و دشارژ روی می­دهد. سولفاته شدن باتری یکی دیگر از مهمترین دلایل تخریب باتری است. وقتی باتری­ها در حالت دشارژ انبار یا برای 6 ماه یا بیشتر در انباری بمانند، صفحات توسط سولفات سرب، سخت می­شوند و قدرت شارژ شدن باتری کم می­شود یا از بین می­رود. در این حالت محتوا و مواد فعال در صفحات، قابلیت حمل و نگهداری جریان دشارژ را از دست می­دهند. مراقبت از موتور و باتری ماشین، بهترین راه برای طول عمر باتری است. بعد از اینکه اقدام به خرید باتری خودرو می­کنید، بار غایت نکاتی ساده می­توانید طول عمر باتری را افزایش دهید. ابتدا اینکه باتری باید کاملا شارژ شود و موتور خودرو را کاملا گرم کنید و در دمای گرم نگاه دارید. در تابستان که گرمای بیشتر فشار بیشتری به خودرو وارد می­کند، باید مراقب میزان آب باتری خودرو بود تا سطح الکترولیت از میزان لازم کمتر نشود. تبخیر آب باتری بواسطه دمای بسیار زیاد داخل موتور خودرو است.

چند وقتی است که استفاده از محافظ گرما در باتری خودروها معمول شده و تولیدکننده­های خودرو با کمک محافظ گرما، باتری را از گرمای بالا محافظت می­کنند. همیشه آب تبخیر شده را پر کنید و مراقب باشید که مانند برخی تازه­کارها، بیش از اندازه به باتری خود آب مقطر اضافه نکنید. اضافه کردن اسید یا آب آلوده به باتری هم دو اشتباه رایج هستند که عمر باتری را کاهش می­دهند.

انواع باتری خودرو

اگر قصد خرید باتری ارزان یا تعویض باتری خود را دارید بهتر است ابتدا انواع باتری را بشناسید تا آگاهانه تصمیم بگیرید. این مهم یعنی شناخت انواع باتری­های خودرو باعث می­شود شما بابت هزینه­ای که می­کنید بهترین نتیجه را بگیرید و کمتر به خودرو و قطعات مرتبط با باتری آسیب بزنید. بسپرشاپ آماده تحویل و تعویض باتری خودروی شما در هر مکان و زمان می­باشد. اما برسیم به بحث باتری­ها. به طور کلی باتری­ها به دو مدل تقسیم می­شود. مدل اول باتری یا پیل اولیه و مدل دوم باتری یا پیل ثانویه است که هر کدام از این شکل باتری­ها، عملکرد، کاربرد و ساختار متفاوت دارند.

باتری یا پیل اولیه

در این مدل از باتری پیل الکتریکی ناشی از مجاورت دو فلز غیرهم‌جنس است که دو فلز را از بین می­برد و جریان بسیار ضعیفی را تولید می‌کند. این مدل باتری­ها در فلاش دوربین­های عکاسی و رادیو استفاده می‌شود.

باتری یا پیل ثانویه

در باتری یا پیل ثانویه، دو فلز غیرهم‌جنس را داخل الکترولیت بازی یا اسیدی قرار داده و اینگونه باتری ثانویه تشکیل می‌شود. باتری سربی-اسیدی که در خودروها به کار می­رود، نمونه‌ی بارز این نوع پیل ثانویه است. اگر از باتری ثانویه استفاده شود و برق آن مصرف شود، باتری تخلیه یا دشارژ شده و با کمک دینام یا آلترناتور یا دستگاه شارژ جریان برق به باتری منتقل می­شود و می‌شود دوباره باتری را پر یا شارژ کرد.

انواع باتری­های ثانویه

معمولا باتری­های ثانویه به کمک روش‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شود. جداسازی باتری‌ها به لحاظ جنس مواد  و ترکیبات تشکیل‌دهنده، بهترین راه تقسیم­بندی باتریهاست. با دانستن موادی که یک باتری را تشکیل می­دهند، می‌توانیم به ویژگی­های کلی آنها پی ببریم. شاخص‌ترین باتری‌ها از این منظر، شامل باتری سربی-اسیدی، باتری نیکل کادمیوم (آلکالاین)، باتری سدیم-گوگرد و باتری نیکل-آهن می‌باشد. دسته­ای از باتری­های مطرح وجود دارند که الکترولیت آن‌ها به صورت جامد است. این موضوع را باید در نظر بگیریم که خود الکترولیت حالتی شبیه ژل دارد. همچنین در این دسته­بندی باتری‌های خشک و باتری‌هایی که الکترولیت آن‌ها بصورت مایع است، باتری‌های تر نامگذاری شده­اند. اگر برای تعویض باتری خودرو در محل یا خرید باتری ارزان با مشخصات ذکرشده تمایل دارید کافی است به بسپرشاپ سری بزنید.

گروه خاصی از باتری‌ها وجود دارند که به آنها پیل سوختی (Fuel Cell) می‌گویند. عملکرد پیل سوختی­ها به این صورت است که الکترولیت به حالت گاز به داخل باتری روانه شده و بعد از فعل و انفعالات مختلف و واکنش شیمیایی مربوطه از باتری خارج می‌شود. شاخص‌ترین این باتری­ها پیل سوختی هیدروژن می­باشد. پیل سوختی هیدروژنی، به این صورت عمل می­کند که هیدروژن را از منبع و اکسیژن را از هوای پیرامون که وارد باتری شده دریافت می‌کند.

باتری­های سربی اسیدی

اینگونه باتری‌ها در دو حالت دسته‌بندی و تقسیم می‌شوند؛ یکی به لحاظ کاربرد باتری و دیگری هم از نظر موارد افزوده به باتری‌ها.

دسته‌بندی باتری‌های سربی-اسیدی از لحاظ کاربرد

می‌شود باتری‌های سربی-اسیدی را از لحاظ کاربرد به دو گروه تقسیم­بندی کرد:

باتری‌‌ خودروها   SLIیا باتری‌هایی که سیکل کاری بالادارند.  (Deep Cycle Battery)

معمولا به باتری خودروهاSLI  نیز می­گویند. وظیفه‌ی اصلی این نوع باتری­ها استارت زدن، روشن کردن و روشن نگاه داشتن پیشرانه در خودروها است. باتری‌های SLI امکان این را دارند که آمپر زیادی را در مدت زمان کوتاهی در اختیار استارتر خودرو قرار دهند. صفحات مثبت و منفی در این مدل باتری‌ها زیاد، اما قطر آن‌ها کم است. عمر و کارکرد این نوع باتری‌ها در بهترین حالت ۳۰ تا ۱۵۰ سیکل کاری است. باتری‌ با سیکل کاری بالا عموما دارای طول عمر طولانی  و در نسبت با باتری‌های SLI عمر آن‌ها حدودا بین ۲۰۰ تا ۸۰۰ سیکل کاری است. این باتری‌ها، صفحات ضخیم‌تری دارد و عموما در سیستم‌های پشتیبانی و بعضی کشتی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

باتری‌های سربی-اسیدی از لحاظ مواد افزوده ‌شده

مواد افزوده‌شده در باتری‌ سربی اسیدی در دو دسته‌ی بزرگ قرار می­گیرند. باتری‌های VLA یا سوپاپ‌دار و باتری‌های VRLA یا دارای سوپاپ تنظیم‌شونده

باتری‌های VLAبه باتری‌های تر (Wet Battery)معروف است، و بخش عمده‌ای از باتری‌های خودروها را تشکیل می‌دهند. در حقیقت می‌توان گفت که بیش از ۹۵ درصد خودروها دارای باتری VLA یا سوپاپ‌دار هستند. همان‌طور که از نام این باتری‌ها مشخص است، از الکترولیت مایع استفاده می‌کنند. اصطلاح VLA به این مفهوم است که خانه‌های باتری به وسیله‌ی مجرایی به هوای آزاد راه پیدا می‌کند، تا بخارهای تولیدی در زمان شارژ یا دشارژ از آنجا تخلیه شود. این مجرا می‌تواند روی درپوش خانه‌ی باتری یا در کنار جعبه‌ی باتری قرار بگیرد

باتری‌های VRLA  (دارای سوپاپ فشاری تنظیم‌شونده)

باتری‌های VRLA مستقیما با هوای آزاد مرتبط نیستند یا در صورت ارتباط، یک سوپاپ فشاری تنظیم‌شونده دارند که اگر به هر دلیل فشار داخل باتری بیش از اندازه استاندارد شود، سوپاپ باز می­شود و فشار داخلی کاهش پیدا می­کند. حدی که به باز شدن سوپاپ فشار منجر می­شود معمولا حدود ۳ اتمسفر است. این باتری‌ها که به عنوان باتری‌های خشک (Dry Battrey) مطرح هستند، در دو گروه تقسیم‌ می‌شوند:

• باتری‌ شبکه‌ای (Absorbed Glass Mat) یا   AGM
• باتری‌ ژلی یا   Gell Cell

باتری‌های  AGM

باتری‌های شبکه‌ای دارای صفحاتی­اند که می‌توانند انواعی از کلسیم-کلسیم یا آنتیموان-کلسیم باشند. الکترولیت در این مدل باتری‌ها عموما به شکل خمیری است و به همین خاطر به آن‌ها باتری خشک نیز گفته می‌شود. الکترولیت در داخل شبکه‌ای حصیری مانند از جنس فایبرگلاس (برن-سیلیکات) قرار گرفته و این صفحه بین صفحات مثبت و منفی واقع می‌شود. خصوصیات اصلی و بارز این نوع باتری‌ها، عدم نیاز به افزودن آب، نیاز به سرویس و نگه‌داری کمتر، کاهش احتمال آتش‌سوزی و افزایش ایمنی، میزان پایین تخلیه خودبخودی، مقاومت بیشتر در برابر ارتعاش و دما و امکان شارژ سریع‌ نسبت به باتری‌های بدون نگه‌داری در شرایط برابر است.

یک نوع باتری شبکه‌ای وجود دارد به نام  Spiral Wound .  باتری‌های این مدل، بصورت صفحات مثبت و منفی و الکترولیت در کنار هم پیچیده می‌شوند و در برابر ارتعاشات دارای مقاومت بسیار بالایی هستند. با توجه به میزان مقاومت بالای آن‌ها، استفاده از آنها در خودرو مناسب است. حجم و مقدار این باتری‌ها معمولا کمتر از نوع AGM معمولی است و سرعت شارژ بیشتری داشته و می‌توان با ولتاژ بیشتری آن‌ها را شارژ کرد. در این نوع باتری‌ها از فناوری ترکیب مجدد گاز (Gas Recombine Technology) یا به اختصار GRT استفاده می‌شود. این فناوری باعث می‌شود تا مقدار خروج گازهای تولیدی به حداقل برسد و به‌علاوه، در صورت نیاز گازهای آزاد شده در فضای داخلی باتری دوباره به فرایند استفاده برگردانده ‌شود.

باتری‌های ژلی

باتری­های ژلی عموما از ژل سیلیکا برای غلیظ شدن الکترولیت درون باتری استفاده می‌کنند. وقتی که این ماده  را به الکترولیت اضافه می­کنیم، حالتی شبیه به ژلاتین پیدا می­کند. از خصوصیات این باتری‌ها باید به سرعت شارژ بالا، مقاومت کمتر در مقابل ولتاژ بیش از حد شارژ، مقاومت دمایی مناسب و CCA کمتر از باتری‌های AGM اشاره کرد. این باتری­ها دارای معایبی هم هستند که از جمله می‌توان به محدودیت کاری بین ۲۲ تا ۳۷/۸ درجه سانتیگراد اشاره داشت که در صورت تجاوز از محدوده‌ی یادشده، الکترولیت حالت ژلاتینی خود را از دست داده و در نتیجه باتری خراب می‌شود. برای خرید باتری خودرو یا تعویض باتری در محل ما به شما بسپرشاپ را پیشنهاد می­دهیم. یادمان باشد انتخاب باتری ارزان شاید به نفع شما باشد اما همیشه به نفع خودروی شما نیست.